Humoreska Dvořáka

Dziś popełniam krótką notkę o Humoresce nr. 7 Ges-dur czeskiego kompozytora Antoniego Dvořáka. Jest to utwór, który chyba wszyscy kojarzą, zwłaszcza u nas, w Polsce. Był kiedyś przecież serial - Rodzina zastępcza, i jeden ze stale pojawiających się tam motywów to właśnie pierwszy temat tej Humoreski.

Antoni Dvořák /Wikimedia Commons/

O ile pamiętam, w serialu grany był na skrzypcach. Oryginalnie Dvořák napisał ten utwór na fortepian.

Humoreska Ges-dur nr.7 została skomponowana dnia 16 sierpnia 1894 roku - wiemy to z adnotacji autora na rękopisie. Jednakże tylko pierwszy temat w tej kompozycji został napisany oryginalnie do niej. Dwa pozostałe pochodzą bowiem  z innych jego dzieł - Tria fortepianowego f-moll i Suity fortepianowej A-dur.
No, ale autorowi wolno dowolnie kompilować motywy z własnych dzieł. Przecież sam siebie o plagiat nie oskarży...

Utwór pochodzi z cyklu ośmiu humoresek, jest siódmą z kolei. Pierwotnie tytuł tych utworów miał jednak brzmieć zupełnie inaczej... A mianowicie Nowe tańce szkockie... Czemu jednak jest inny?

Wydawca...
Wydawca nut ogólnie miał w dziewiętnastym wieku bardzo duże znaczenie. I nie chodzi tu o rzecz tak prozaiczną jak tytuł. Niekiedy ingerował nawet w strukturę dzieła. Gdy Dvořák przyniósł jakiemuś wydawcy swoje Tańce Słowiańskie napisane na orkiestrę - to on kazał mu to zaaranżować na cztery ręce - i dopiero z tym przyjść. Bo inaczej by się nie sprzedało. No i kompozytor oczywiście tak zrobił - a potem, gdy utwory zdobyły popularność w tej formie, wydał partytury orkiestrowe.

W każdym bądź razie - najsłynniejszą humoreską jest właśnie humoreska siódma. Jest utworem o nieśmiertelnej, wiecznej popularności. Znana na całym świecie - w Ameryce podobno śpiewa się na jej melodię piosenkę...o toaletach w pociągu. Ogólnie Dvořák jest w Stanach bardzo popularny i szanowany - od kiedy został dyrektorem w nowojorskim konserwatorium - i napisał słynną Symfonię "Z Nowego Świata"

Na przełomie XIX i XX wieku Humoreska Ges-dur ta była jednak najbardziej popularna. Grali ją pianiści, kwartety smyczkowe, ragtime band'y, odtwarzały pianole i szafy grające...
W polskim kinie pojawiła się zaś już w roku 1937 - w filmie Piętro wyżej z Eugeniuszem Bodo.
No więc, nie tylko Rodzina Zastępcza, moi państwo!