środa, 15 lipca 2015

Na 15 lipca - Bogurodzica

Cześć wszystkim. Nie wiem czy wiecie ale dzisiaj wcale nie ma rocznicy bitwy pod Grunwaldem!

Ha! Wtedy, w 1410 roku, obowiązywał kalendarz juliański, a nie gregoriański, jak obecnie. I ten nieszczęsny 15 lipca to data w juliańskim...

No ale to chyba nie jest powód by się do tego wydarzenia nie odnieść.
Wszyscy wiedzą, że pod Grunwaldem wojska polskie odśpiewały pewną pieśń - Bogurodzicę. Jest to najstarszy zachowany w języku polskim tekst poetycki (powstał na przełomie XIII i XIV wieku). Ale nas - a w każdym bądź razie mnie - bardziej interesuje melodia.

Tekst z neumami - rękopis z 1407 roku
Melodia - jest znana w Europie Zachodniej - ale nie jako utwór religijny. Tylko rycerska pieśń miłosna...
Zapisali ją benedyktyni, a z ich klasztoru w Sankt Gallen w Alpach trafiła do Polski (podaję za ciocią Wiki).


Melodia skomponowana jest w skali doryckiej kościelnej.
Skala dorycka kościelna
Pojawia się w niej jednak dźwięk c.

To dlatego że ambitus (czyli rozpiętość interwałów między najwyższym a najniższym danej melodii) zostaje przekroczony o ton poniżej pierwszego stopnia skali.

W średniowieczu w kościele najprawdopodobniej śpiewana była w kościele przez chór chłopięcy, gdyż duża ilość ozdobników (melizmatów - czyli "przeciągania" jednej sylaby na kilka dźwięków) jest dość trudna do wykonania przez niewyćwiczonych śpiewaków.

O tym, że była śpiewana pod Grunwaldem, informuje nas Jan Długosz.

3 komentarze:

  1. Odpowiedzi
    1. A no wiem, z ta skalą dorycką... no ale tak jest - jak nie za dużo wiadomo o historii dzieła, to trzeba dorzucić trochę teorii, analizy :)

      Usuń
  2. Bardzo ciekawy wpis! Zainteresował mnie ten fragment o kalendarzu. Aż człowiek nie zdaje sobie sprawy jak wiele się przez te lata zmieniło

    OdpowiedzUsuń