Kompozytorki

Panie też komponują!

Hildegarda z Bingen – (1098-1179) katolicka święta i mistyczka, skomponowała moralitet i wiele pieśni religijnych. Jest pierwszym kompozytorem, którego życie znamy dokładnie. Uważała, że muzyka pochodzi od Boga, a śpiewanie powinno być  nieodłączną  częścią liturgii. Kto śpiewa, dwa razy się modli, prawda?

Hildegarda z Bingen

Marianna Martines (Marianna von Martinez) ur. 4 maja 1744, zm. 13 grudnia 1812 to austriacka  śpiewaczka i kompozytorka pochodzenia hiszpańskiego (jej dziadek od strony ojca był Hiszpanem). Tworzyła w duchu klasycyzmu. Uczyła się kompozycji pod okiem Haydna i Nicola Porpory. Skomponowała 2 oratoria, 4 msze, 6 motetów, trzy sonaty fortepianowe, koncert fortepianowy, symfonię a także kilka kantat.

 

Maria Martinez

Maria Teresa von Paradis (Marie Therese von Paradhies) (15 maja 1759-1 lutego 1824) była austriacką kompozytorką i pianistką. W wieku dwóch lat straciła wzrok: jednak to nie przeszkodziło jej w osiąganiu wybitnych osiągnięć w grze na klawesynie i fortepianie. Była zaliczana do najlepszych austriackich instrumentalistów epoki. Uczyła się u Leopolda Kozelucha i Antonia Salieriego – jej mecenaską została bowiem sam cesarzowa Maria Teresa. Von Paradis komponowała utwory na fortepian, kantaty, pieśni, muzykę kameralną i utwory skrzypcowe. Podobno to właśnie dla niej Mozart napisał koncert fortepianowy nr.18  B-dur.

Maria Teresa von Paradis

Maria Szymanowska z domu Wołowska (ur. 14 grudnia 1789, zm. 25 lipca 1831) to polska kompozytorka i jedna z najwybitniejszych pianistek przełomu XVIII i XIX wieku. Pochodziła z rodziny frankistowskiej. Jej córka Celina w 1934 roku poślubiła naszego wieszcza, Adama Mickiewicza. Szymanowska komponowała pieśni (do słów Niemcewicza i Mickiewicza),  a także m.in. mazurki, polonezy i nokturny – najwybitniejsze przed Chopinem. O jej twórczości pochlebnie wyrażali się John Field (twórca nokturnu jako gatunku) oraz Beethoven, który nawet komponował utwory specjalnie dla niej. Z Goethem łączyło ją nawet coś więcej niż przyjaźń… Pamiątką ich znajomości jest dedykowany jej przez poetę wiersz „Pojednanie”.

Maria Szymanowska

Fanny Mandelssohn - Hansel (ur.14 listopada 1805, zm.14 stycznia 1847), to siostra wybitnego niemieckiego kompozytora Feliksa Mendelssohna. Skomponowała około 460 utworów: trio fortepianowe, kilka zeszytów miniatur na fortepian i liczne pieśni. Niektóre jej utwory zostały opublikowane w opus 8 i 9 Feliksa, jako „Pieśni bez słów”. Niektórzy uważają, ze to ona jako pierwsza , przed bratem „odkryła” ten gatunek muzyki, a on go tylko „pięknie rozwinął”.

Fanny Mendelssohn

Clara Schumann (ur. 14 września 1819, zm.20 maja 1896) to niemiecka kompozytorka, żona niemieckiego kompozytora romantycznego, Roberta Schumanna. Ojciec Clary, Friedrich Wieck(wybitny nauczyciel fortepianu), nie zgadzał się na ich małżeństwo. Sprawa  była poważna, zawędrowała nawet do sądu, który rozparzył ją na korzyść zakochanych. Pobrali się w 1840 roku.  Clara z powodzeniem koncertowała jeszcze jako panna, potem musiała zając się domem i ośmiorgiem dzieci i nie mogła za bardzo rozwijać swej pianistycznej kariery. Po śmierci Roberta w roku 1856, Clara zdecydowała się zarabiać na życie grając na koncertach i dając lekcje gry. Występowała w całej Europie, żywo propagując utwory męża. Przyjaźniła się z Janem Brahmsem – była pierwszą interpretatorką wielu jego kompozycji. Jej twórczość obejmuje pieśni, utwory fortepianowe (sonaty, sonatiny, wariacje itp.) i orkiestrowe, skomponowała także trio fortepianowe, "Scherzo na orkiestrę", "Koncert fortepianowy f-moll", i wiele innych utworów. Opracowała również transkrypcje fortepianowe pieśni Roberta Schumanna.

Tekla Bądarzewska-Baranowska (ur. w 1834 roku w Mławie, zm. 29 września 1861) kompozytorka i pianistka polska. Skomponowała około 35 miniatur fortepianowych, z których niesłychaną, światową popularność zdobyła wydana w 1856 roku „Modlitwa dziewicy”(La prière d’une vierge.). Utwór był opracowywany na wiele różnych instrumentów, wykorzystał go m.in. Kurt Weill (kompozytor słynnej „Opery za trzy grosze” )w dramacie „Rozkwit i upadek miasta Mahagonny”(1930). W 1935 roku amerykański muzyk Bob Wills zaaranżował „Modlitwę…” w stylu swingowym, napisał do niej słowa i nagrał jako „Maiden’s Prayer”. Utwór wykonywał także znany duet fortepianowy Marek i Wacek.

Delikatna, sentymentalna, a zarazem prosta melodia,  zdobyła popularność w II połowie XIX wieku po wydaniu jej przez wydawnictwo francuskie. Gra się ją do dziś w całej Europie, państwach azjatyckich i USA! Szkoda, że autorka tego nie doczekała i że wiemy o niej dziś – w gruncie rzeczy – bardzo niewiele... Nie zachował się nawet żaden portret kompozytorki.

Nadia Boulanger  (ur. 16 września 1887 roku, zm. 22 października 1979– to francuska kompozytorka, a także pianistka, organistka, dyrygentka i wybitny pedagog kompozycji. Miała ponad 1200 uczniów z całego świata, wśród nich było także wielu Polaków. Wykładała we Francji i Stanach Zjednoczonych.  W 1967 roku wystąpiła w Polsce, dyrygując orkiestrą Filharmonii Narodowej w Warszawie. Wykonywała też utwory swojej przedwcześnie zmarłej, młodszej siostry, Lili Boulanger. (1893-1918).

Do utworów Nadii Boulanger zaliczamy: cykl pieśni  Les heures Clairem, kantataę La Sirene,opera La ville morte, Rapsodię na fortepian i orkiestrę, a także liczne pieśni, utwory orkiestrowe, solowe i kameralne.

Nadia Boulanger

Grażyna Bacewicz (ur. 5 lutego 1969, zm.17 stycznia 1969) to wybitna skrzypaczka i kompozytorka polska, zaraz obok Chopina, Moniuszki, Szymanowskiego i Lutosławskiego zaliczana do najwybitniejszych kompozytorów polskich. Pochodziła z rodziny mieszanej: jej tata był Litwinem i nazywał się Bacevičius, a mama Polką (z domu  Modlińska ). Grażyna odbyła staranne wykształcenie muzyczne – jej ojciec „kazał” całej czwórce swoich dzieci skończyć konserwatorium. Ciekawostką jest, że jako młoda dziewczyna Grażyna zarabiała na życie grając na fortepianie w kinie. Kiedyś pianiści byli społeczeństwu potrzebni…

 Uczyła się także w Paryżu u  Nadii Boulanger – a to dzięki stypendium ufundowanemu przez Paderewskiego.

Świetnie grała skrzypcach, skomponowała m.in.  7 koncertów skrzypcowych, 4 symfonie, „Koncert na fortepian”, „Wariacje symfoniczne”, „Musica sinfonica na orkiestrę” ,„Muzykę na smyczki, trąbki i orkiestrę” operę radiową „Król Artur’, 3 balety: „Z chłopa król”, „Esik w Ostendzie”, „Pożądanie”, a także wiele innych dzieł, na przykład pieśni, koncert wiolonczelowe czy miniatury dla dzieci. Była wyjątkową postacią nie tylko jeśli chodzi o muzykę polską, ale też międzynarodową. Pisała ponadto opowiadania i powieści. Była żoną lekarza Adama Biernackiego – ich jedyne dziecko, urodzona w 1943 roku Alina,  została poetką i malarką. 

Jej najsłynniejszy utwór to „Oberek” na skrzypce i fortepian, skomponowany w 1949 roku.

Grażyna Bacewicz